4.1. Адам-компьютер өзара әрекеттестігіне кіріспе

Машиналармен ?зара ?рекеттесу саласында адамны? м?мкіндіктерімен шектеулерін ж?йелі т?рде пайдалану ?ткен ж?з жылды?ты? басында ?ол е?бегін ?олданатын фабрикаларда басталды. Екінші д?ниеж?зілік со?ыс кезінде жауласушы жа?тар ана??рлым тиімді ?аруларды ?ндіруге тырыс?анды?тан со?ыс ?зара ?рекеттесуді зерттеуге жа?сы серпін берді. Б?л осы саланы зерттеушілер саныны? ?суіне алып келді ж?не 1949 жылы Эргономиканы зерттеу ?о?амы ?алыптасты.

?детте, эргономика машиналар мен ж?йелерді? физикалы? сипаттамаларын зерттеумен ж?не оларды? пайдаланушы ж?мыстарына ?сер ету ?ызметімен айналысады. Адамды? фактор да осындай проблемалармен айналысады. «Эргономика», «адамды? фактор» ??ымдары бір ма?ынаны білдіреді, дегенмен «адамды? фактор» А?Ш-та ?олданылады. Б?л екі п?н де компьютер болсын немесе механизм болсын кез келген ж?йелерде пайдаланушы ж?мыстарын зерттейді. Компьютерлік пайдалану ке? таратыл?аннан кейін ж?не адамдар мен компьютерлер арасында?ы ?зара ?рекеттесуді зерттеуге мамандандырыл?ан зерттеушілер саны да арта баста?анды?тан «адам-машина ?зара ?рекеттесуі» деген атпен белгілі п?н «адам-компьютер ?зара ?рекеттесуі» деп аталатын болды.

Адам-компьютер ?зара ?рекеттесуі (АК??, а?ылш. human-computer interaction – адам-компьютер ?зара ?рекеттесуі, HCI) – интерактивті компьютерлік ж?йелерді дайындау, ба?алау ж?не енгізу ?дістерін жетілдіру ма?сатында ?амтитын ?ылыми ба?ыт.

АК?? туралы айтыл?анда ?стелдік компьютерді? жал?ыз пайдаланушысы ?арастырылмайды. Пайдаланушы ретінде жеке пайдаланушы, бірге ж?мыс істейтін топ пайдаланушылары ?арастырылады. Пайдаланушы – б?л технологияны пайдаланып ж?мыс жасауды орындайтын адам.

Компьютер ретінде ?стелдік компьютерден ірі к?лемдегі компьютерлік ж?йелерді немесе ?ндірістік ?дерістерді бас?ару ж?йелеріні? технологиялары ?арастырылады. ?зара ?рекеттесу ретінде пайдаланушы мен компьютер арасында?ы кез келген байланыс т?сініледі. М?нда?ы е? ма?ыздысы – на?ты ма?саттар?а жету ?шін пайдаланушыны? компьютермен ?зара ?арым-?атынасы.

Б?гінгі та?да к?птеген программалы? ?німдерді? шы?уына ?арамастан, оларды? бірнешеуі ?ана пайдаланушыны? шынайы практикалы? программалы? интерфейсін ерекшелей алды, ал жо?ары практикалы? де?гейдегі сапа?а ие программалы? ?німдерді? саны одан да аз. На?ыз к?сіби ?німді жасау ?шін бір интерфейс жеткіліксіз. ?мбебапты?ымен ж?не ау?ымдылы?ымен ерекшеленетін эстетикалы? тартымды интерфейс талап етіледі. Пайдаланушы интерфейстері П?-ны жобалаушылар ?шін ма?ызды кілттік момент болуы керек екендігі ай?ын.

Жобалаушылар пайдаланушыны, пайдаланушы ?ажеттіліктерін ж?не оны? ж?мыс ортасын т?сіне білуі керек. Компьютерлік ж?йелер пайдаланушыларды? тым к?п а?параттарды есте са?тауын талап етеді, олар аз ?ана ?ателікті? ?зіне т?зімсіз келеді. Б?л ж?не бас?а да с?ра?тар интерфейсті жобалау кезінде ескерілуі тиіс.

?ткен онжылды?тарда к?птеген компьютер пайдаланушылары негізінен программистер ж?не компьютерлік ж?йелерді жобалаушылар болды. Демек, компьютерлік ж?йені пайдаланушы адам ж?йені жасаушы индивидуум ретінде бас?а да келісімдер мен м?дениеттерге ж?ктелетін. Біра? со??ы жылдарда компьютерді? к?сіп?ой маманы емес, пайдаланушыларды? болуы к?дуілгі ??былыс болды. Н?тижесінде жобалаушы пайдаланушы?а эквивалент болмайтын болды. М?ндай жа?дайда жобалаушылар пайдаланушыларды? дайындалып жат?ан ж?йеге ?ойылатын талаптары туралы, м?мкіндіктері мен шектеулері туралы а?парат беретін ??рал-жабды?тар ортасы мен ?дістеріне м??таж болады.

Данный текст является ознакомительным фрагментом.